İlkbahar ve sonbahar vücudumuz için çok zorlu mevsimlerdir ve genellikle zihinsel ve fiziksel olarak birçok değişikliği beraberinde getirir. İşte onlarla yüzleşmek için bazı ipuçları.
Yorgunluk nedir?
“Yorgunum” derken ne demek istediğini hiç kendine sordun mu?
Yorgunluk belirli bir terim değil, aşağıdakileri içeren bir belirtiler bütünüdür:1
- tükenmişlik;
- halsizlik;
- uykusuzluk.
Bununla birlikte, uykulu insanlar kestirdikten sonra kendilerini daha iyi hissederken, yorgun insanlar enerji eksikliği, zihinsel yorgunluk, zayıf kas dayanıklılığı ve restoratif olmayan bir uyku durumunu bildirmektedirler.2
Fizyolojik yorgunluk, rutin egzersiz, uyku ve beslenmede bir dengesizlik durumudur ve istirahat ile giderilebilir. 2
Mevsimsel Yorgunluk
İlkbahar ve sonbaharda kendimizi yorgun ve bitkin hissetme hali, biyolojik ritimlerimizdeki değişikliklere bağlı olabilir. Sirkadiyen ritimler, 24 saatlik bir döngüyü izleyen fiziksel, zihinsel ve davranışsal değişikliklerdir. Bu yüzden örneğin gündüz uyanıp geceleri uyuyoruz: Vücudumuzdaki belirli moleküller bu döngüleri düzenlemektedir.3
İlkbahar
İlkbaharda birçok ülke Yaz Saati Uygulamasından dolayı saati 1 saat ileri kaydırdığında birçok kişi bu uygulamadan etkilenmektedir,4 Yorgunluk, enerji eksikliği ve zihinsel ve fiziksel yorgunluk sözde “bahar uyuşukluğunun” belirtileri olabilir. 5
İlkbahar uyuşukluğunun bir hastalık olmadığı gerçeğine rağmen, çok rahatsız edici olabilir.
Güneş ışığı saatlerinin hızlı bir şekilde arttığı kıştan bahara sirkadiyen ritimlerde meydana gelen değişiklikler, uyku bozukluklarına ve yorgunluk hissinin artmasına neden olabilir. 6
Sonbahar
İlkbaharda güneş ışığı karanlık bir kıştan sonra hızla artarken, sonbaharda tam tersini yaşıyoruz: güneş ışığı azalmaya başlar ve bazı insanlar kendilerini kötü bir ruh halinde hissedebilir. Bunun sadece bir his olmadığını söylemek önemlidir, çünkü güneş ışığı, ruh hali dengelemeden sorumlu belirli molekülleri düzenler. 7Bu insanlarda, ışığa maruz kalmadaki mevsimsel bir değişikliği gösteren sirkadiyen sinyal farklı şekilde zamanlanabilir: vücutlarının uyum sağlaması için daha fazla zamana ihtiyaçları olabilir. 7
Enerji seviyelerini iyileştirmek ve yorgunluğu sınırlandırmak için ipuçları
Uyku
İyi bir uyku hijyeni ruh halini iyileştirebilir ve yorgunluğu sınırlayabilir:2
- düzenli bir sabah uyanma zamanı sağlamak;
- yatmadan önce egzersiz yapmaktan kaçının;
- parlak ışığa gündüz maruziyetini artırın.
Fiziksel aktivite
Gerek sonbaharda8 gerekse ilkbaharda5 özellikle açık havada temiz havada düzenli bir günlük fiziksel aktivite yapın.
Beslenme ve Su Tüketimi
Sonbahar sırasında ne yediğinize dikkat etmeyi unutmayın. Belki taze meyve ve sebzeler ilkbahar ve yaz aylarındaki kadar çeşitlilik göstermez, ancak yine de vitamin ve mineral takviyesi için sağlıklı çorbalar pişirmeye çalışın.8 Birçok vitaminin ısıya duyarlı olabileceğini unutmayın.
Bununla birlikte, bahar geldiğinde, beslenme düzeninizi taze meyve ve sebzelerle yenileyin: meyve ve sebze smoothieleri lezzetlidir ve bol miktarda mineral ve vitamin içerir.5 Kışın ilkbahara geçerken, yağ açısından zengin bir diyetten gelebiliriz, belki de taze meyvelerden fakir olabiliriz Dahası, bağışıklık sistemimiz kirlilik ve mikroplara karşı savaşmak zorunda kalabilir, bu nedenle vücudumuzun iyileşmesi için daha fazla taze meyve ve sebzeye ihtiyacı olabilir.5
Ayrıca, vücudunuzu yeterince nemlendirmek için bol miktarda su için: sıvı eksikliği sadece yorgunluk hissini kötüleştirebilir5
Ruh halinize özen gösterin
Sonbahar geldiğinde ruh halinize dikkat edin:8
- yeni bir şeye başlayın;
- bakış açınızı yeniden düzenleyin, belki evinizi daha konforlu ve sıcak bir kışa hazır hale getirin.
Diyet takviyesi yardımcı olabilir mi?
İlkbahar ve sonbahar vücudumuz için çok zorlu mevsimlerdir: Güneş ışığının değişmesi ve birçoğunun yeni güneş ışığına alışmasının gecikmesi yorgunluk, uyku hali, bitkinlik ve enerji eksikliğine neden olabilir. Fakat bu büyük bir problem değildir, sadece vücudunuza dengeli ve çeşitli bir beslenme düzeni ve bazı günlük fiziksel aktiviteler ile alışması ve kendinize yardımcı olması için zaman verin. Mevsimsel değişikliklerle etkili bir şekilde yüzleşmek istiyorsanız, sadece tüm yıl boyunca sağlıklı bir yaşam tarzı düşünün.
Bunlardan başka, fiziksel ve zihinsel sağlığınızı aşağıdakiler ile tasarlanmış özel besin takviyeleri ile daha da destekleyebilirsiniz:
- Aminoasitler, mineraller ve vitaminler gibi besinlerle size enerji tazeleme sağlayan;
- Yetişkinlikte ve 50’li yaşlardan sonra günlük zorluklarınızı destekleyen.
- Moncrieff, G. & Fletcher, J. Tiredness. BMJ 334, 1221 (2007).
- Rosenthal, T. C., Majeroni, B. A., Pretorius, R. & Malik, K. Fatigue: an overview. Am Fam Physician 78, 1173–1179 (2008).
- NIH. Circadian Rhythms (https://www.nigms.nih.gov/education/fact-sheets/Pages/circadian-rhythms.aspx – Last access March 2021).
- Manfredini, R., Fabbian, F., Cappadona, R. & Modesti, P. A. Daylight saving time, circadian rhythms, and cardiovascular health. Intern Emerg Med 13, 641–646 (2018).
- Springtime lethargy is not an illness warns a nutrition expert (https://uniba.sk/en/news-detail/browse/4/back_to_page/tlacove-spravy-3/article/springtime-lethargy-is-not-an-illness-warns-a-nutrition-expert/ – Last access March 2021).
- Bratlid, T. & Wahlund, B. Alterations in serum melatonin and sleep in individuals in a sub-arctic region from winter to spring. Int J Circumpolar Health 62, 242–254 (2003).
- Melrose, S. Seasonal Affective Disorder: An Overview of Assessment and Treatment Approaches. Depress Res Treat 2015, (2015).
- Cassata, C. Autumn Anxiety: Why You May Feel More Stressed This Season (https://www.healthline.com/health-news/autumn-anxiety – Last access March 2021). (2019).